ÇAKMAR KÖYÜ MUHTARLIĞI: Aralık 2010

Aydın Adı Nereden Geliyor?

Aydın İlinin adı ilk çağlardan beri birkaç kez değişmiştir.Önceleri "Antheia"denirdi.Sonra M.Ö.13.yy da Batı Anadolu kıyılarına gelen Trak'larca ele geçirilerek yeniden yapıldı ve "Tralles" adını aldı.

M.Ö. 26 da meydana gelen şiddetli depremde yerle bir olunca ,Bizans İmparatoru Andronikas kenti yeniden kurdurdu.Bundan dolayı kente "Andropolis"dendi.

Selçuklular Anadoluya geldikten sonra uç beylerinden Menteş Bey çevreyi ele geçirmiş ve kente "Güzelhisar" adını vermiştir.

Beylikler döneminde yöreye Aydınoğulları egemen oldu.Yöre Aydın Eli, kentede "Aydın Güzelhisarı"diye anılmaya başlandı.

15 ve 16.yy.lardaki Osmanlı sayım defterlerinde "Nefs-i Güzelhisar der Liva-i Aydın" ve "Aydın Eli" diye geçer.19.yy.da Aydın eyaletinin merkezi Güzelhisar'dı.

Sonra kent Aydın adını aldı.
Aydın'ın Tarihçesi

Aydın, Traklar tarafından ele geçilerek yeniden yapılan Tralles kenti üzerine kurulmuştur. Tralles mamur “çiçekli” , “kuvvetli” sıfatlarıyla anılmıştır. Şehir depremle yerle bir olunca imparator Andronik şehri yeniden düzenlenmiş ve Andropolis adını vermiştir. Selçukluları’ ın yönetimine geçtikten sonra şehrin isminin Aydın Güzel Hisar olduğu görülür. Osmanlılar zamanında ise şehir “Kana-i Güzel Hisar der Liva-i Aydın”, "Nefs-i Güzel Hisar der Liva-i Aydın” ve Aydın ili olarak adlandırılmıştır.

Aydın ilinin tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte bölgede yapılan araştırmalarda, bulunan prehistorik izler şehrin insan oğlunun yerleşik düzene geçtiği dönemlerde kurulduğunu göstermektedir. Araştırmacıların Ege ‘de ve Orta Anadolu’da yaptıkları incelemelerde, Aydın’ın ilk tarihi bilgilerine Hitit kaynaklarında rastlandığı açıklanmaktadır.

Hitit kaynaklarına göre, batıda “Seha” adında bir ırmaktan ve onun suladığı bir vadiden bahsedilmektedir. Bu hiç kuşkusuz Büyük Menderes’tir. Seha’nın kuzeyindeki topraklara ise “Lukka” ülkesi diyorlardı.Yine batıda ise yeri belli olmayan “Ahiyyawa”dan söz edilmektedir. Lukka sözcüğünün daha sonra güneydeki Teke Yarımadası’na yerleşecek olan Likyalılarla ilişkili olduğu açıkça anlaşılmaktadır. İ.Ö.1340 VE 1309 yılları arasında hüküm sürmüş olan Hitit Kralı 2. Mürşil ‘in yıllıklarına ve diğer Hitit kaynaklarına dayanarak Apasa’nın,Efes, Milavanda’nın Milet, Pariyana’nın Prien, İlyalanda’nın Alinda,Walivanda’nın Alabanda,olduğunu öğreniyoruz. Karacasu ilçesindeki Afrodisias’da durum daha da ilginçtir. Afrodisias’ın daha önceki adının Ninoe olduğunu öğreniyoruz. Bu isim, buranın Mezopotamya ile ilişkili olduğunu açıklıyor. Bu kente ait Aprodisias tapkısındaki tanrıçanın tıpkı Efes Artemis’i gibi ana tanrıça karakterli olması, bizim bu topraklarda yerleşen ilk uygarlıklar coğrafya olarak Mezopotamya’ya tarih olarakta Anadolu’nun Neolitik çağlara jadar uzanan Ana Tanrıçatapkısına bağlamamızı zorunlu kılıyor.

Daha sonra Ege kıyılarına gerek deniz yoluyla, gerekse doğudan ve kuzeyden gelen kavimler bu yöreyi istila etmeleri sonucu yörede değişik medeniyetler gelişti. İ.Ö.7-8.y:y’ da Batı Anadolu’ya Trakya’dan göç eden kuzey kavimleri, İç batı Anadolu ve Menderes Vadisi’ne kadar yayıldılar. Nysa, Magnesia gibi kentleri bu boyların kurdukları ve daha önceki adı Atria olan Aydın’ı da onardıkları kabul edilmektedir. İ.Ö.400’de ise Spartalılar Aydın ve yöresini Perslerden geri almaya çalıştılar ama başaramadılar. İ.Ö.334’de ise Büyük İskender tarafından alındı ve üs olarak kullanıldı. İ.Ö. 190’da Roma İmparatorluğu tarafından Bergama Kralı Eumenes’in yönetimine bırakıldı.

Neron döneminin sonuna kadar “Ceasarec” adıyla anılan Aydın, İ.S.1.yy. da “Tralles” adıyla anılmaya başlandı. Malazgirt Savaşı’nı (1071) izleyen yıllarda Türklerin eline geçenbölge, 11.yy. Başlarında 1.Haçlı Seferileri’nin ardından Bizanslılar tarafından geriye alındı.

1280 yılında Menteşe bey tarafından zaptedildi. Menteşe Bey’in egemenliğinde kalan kent daha sonra Menteşe Bey’i öldüren Aydınoğlu Mehmet Bey’in eline geçer. 1425’de 2.Murat tarafından kesin olarak Osmanlı topraklarına katılan kent Anadolu eyaletine bağlı bir kültür merkezi olan 16.yy. Sonlarından başlayarak ayaklanmalara sahne oldu. 1811’de İzmir, Saruhan (Manisa), Menteşe (Muğla), Antalya, Isparta sancaklarını kapsayan eyaletin merkezi oldu. Eyalet merkezi (1857) İzmir’e taşındıysa da bu yönetim birimini adı Osmanlı Devleti’nin sonuna kadar “Aydın” olarak kaldı. Anadolu'nun ilk demir yolu Aydın-İzmir arasında yapılıp işletmeye açıldı. 27 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından işgal edilen kent, 30 Haziran 1919’da geriye alındı. Tekrar işgal edilen kent 07 Eylül 1922’de kurtarıldı.

Gerçek anlamıyla bir harabe olan kent Cumhuriyet idaresine geçer. Aydın ilinin yaralarının sarılması ve geliştirilmesine ilk günlerden itibaren özen göstermiştir. Türk ulusu’nun büyük önderi Atatürk 1924, 1931, 1937 yıllarında yöreyi ziyaret ederek, yöreye verilen önemi belirtmiştir.

Yüzölçümü:
8.007 km²
Nüfus:
824.816 (1990)Aydın, Tralles antik kentinin üzerine kurulmuştur. Eski çağlarda Ege Bölgesi'nin en önemli kentlerinden birisidir.Antik dönemin birçok bilgin, mimar, heykeltıraşı Aydın'da yetişmiştir. Bunlar arasında Antemiyus, Thales, Anaximandros, Anaximenes, Hekotaios, Hippodamos, İsodor sayılabilir.

Aydın İlinin Coğrafyası

Aydın ili Ege Bölgesinin güney bölümünde yer alır.Batı-Doğu doğrultusunda uzanan Büyük Menderes vadi tabanı, yer yer genişleyip daralarak il toprakları boyunca uzanır.Kuzeyde Aydın dağlarının ovaya bakan yamaçları güneyde Dandalas çayı, Akçay ve Çine çayının vadi tabanları ile bu vadiler arasında yer alan Karıncalı, Madran ve Beşparmak dağ kütlelerinin büyük bölümleri de Aydın ili sınırları içine girer.Büyük Menderes vadi tabanı ve her iki yanında uzanan dağlar batıda Ege Denizinde son bulur. İl toprakları, kuzeyden İzmir, Manisa doğuda Denizli, güneyde Muğla illeri ile çevrilidir.Aydın ili 37-38 kuzey enlemleri ile 27-29 doğu boylamları arasında yer alır.İlimizin yüz ölçümü 8007 Km2 dir.

Coğrafi konumu nedeniyle ilk çağlardan beri önemli bir yerleşim merkezi olan Aydın'ın kuzeyinde İzmir ve Manisa, doğusunda Denizli, Güneyinde Muğla yer alır. Batı sınırları ise Ege Denizi kıyıları çizer. İlin denizden yüksekliği 40 metredir.

Akdeniz ikliminin etkisindedir. Bu iklim şartları ve topografik yapı Aydın ve çevresinde iki ayrı bitki topluluğunun (maki ve orman) gelişmesine neden olmuştur. Bunun yanında zeytin, incir, turunçgiller, kestane vb. kırsal kesimde ise çam ve benzeri türler mevcuttur.

En yağışlı mevsim kıştır. Yaz mevsiminde yok denecek kadar az yağış almaktadır. Kar yağışı ender görünür. Aydın, özellikle batıdan gelen hava akınlarına açıktır. Rüzgar yönü daha çok doğu - güneydoğusudur. Bunu güneybatı (lodos) ve batı rüzgarları izler.

Dağlar;

Büyük Menderes vadi oluğunun kuzey ve güneyinde birbirlerine bazen yaklaşan bazen uzaklaşan iki dağ sırası yer alır.Kuzeydeki bu dağların sıraları Dinar yakınlarından başlayarak Ege Denizinde son bulur.300 Km kadar uzunluktadır.Aydın Dağları genel adını alırlar.Kolayca aşınabilen kütlelerden oluşmuş bu dağlar dar ve derin vadilerle parçalanmıştır. Bu derin vadilerin tabanlarında genellikle kuruyan sel yataklarının çakılları görülür.Yamaçları ve vadiler zeytinlikler, daha yukarıları ormanlarla kaplıdır.Büyük Menderes ve Küçük Menderes vadisi arasında bir duvar gibi uzanırlar.Yükseklikler çok olmamasına rağmen geçit vermezler.Bu nedenle Aydın-İzmir Karayolu ve Demiryolu bu dağların eteklerini izleyerek Ovacık ve Gümüş Dağı arasındaki vadiden Selçuk'a ulaşır.

Aydın Dağlarının yer yer yükselen tepeleri Horsunlu'nun kuzeyinde Karlık 1732m, Kuyucak'ın kuzeyinde Karadağ 1353 m, Nazilli'nin kuzeyinde Oyuk dağı 1460m, Sultanhisar'ın kuzeyinde doğusu dik kayalıklardan oluşan Malgaç 1343 m.Bunlar Aydın üzerinde yeniden yükselerek Cevizli Dağlarını meydana getirirler. Bunlardan Üçkoz Tepesi 1446 m.ye ulaşır.Cevizli dağlarından sonra alçalarak Ortaklar yakınında geçit verirler ve güney batıya yönelirler.Bu sırada Gümüş Dağı 1020 m.dir.Yeniden bir yay çizerek batıya doğru uzanan Samson Dağları bir yarımada yaparak Dipburun'da denize ulaşırlar. Samson Dağlarının en yüksek tepesi 1229 m.dir.

Büyük Menderes nehrinin güneyindeki dağlar yer yer büyük vadilerle yarılmış kütleler görünümündeki Dandalas Çayının doğusunda Babadağ'ın yamaçları yükselmeye başlar.Bu dağın doruğu 2380m.dir ve Denizli İl'i sınırları içindedir.Doğu yamaçlarında Karacasu yaylası, Karıncalıdağ'da ormanlarla kaplı tepeler 1699m.ye yükselir;diğer yandan Büyük Menderes'e doğru uzanarak Akçay Vadi'sinde sona erer.İl'in en büyük yükseltisini sunan Madran Dağı üç yanı vadilerle çevrili büyük bir kütlenin ortasında yükselir.Çine Çayı'nın batısında Gökbel daha sonra Beşparmak Dağları, Bafa Gölü çevresinde dolanarak Ege Denizi'ne ulaşırlar.Güneydeki dağ sıraları Menteşe Dağlık kütlesiyle ayrılmaz bir bağlantı kurarak,Muğla İl sınırları içinde uzanırlar.

Akarsular;

Büyük Menderes:Menderes Aydın Ovasında akarak birçok dirsekler çevirir.(Batı dilerinde,Menderes'e verilen Meandr adı coğrafyada nehirlerin dirseklerini anlatan bir terim olarak kullanılır.)Ege Bölgesinin en uzun akarsuyudur.İç Batı Anadolu'da Sandıklı-Afyon arasındaki platolardan doğar.Çivril yakınlarından geçtikten sonra, Dinar'dan gelen ve Işıklı Gölünü dolduran sularla beslenir.Sağdan katılan Banaz çayını aldıktan sonra,dar ve derin vadileri izleyerek Sarayköy yakınlarında ova düzlüğüne iner.Denizli ovasından gelen Çürüksu burada soldan Büyük Menderese katılır.Bundan sonra Büyük Menderes vadisi diyebileceğimiz bir oluk içinde, batıya doğru yönelir ve Aydın İli sınırları içine girer.Nehrin uzunluğu 435 Km, İl içindeki uzunluğu 170 Km.dir.Balat köyü yakınlarında bir delta ile Ege Denizine dökülür.

Dandalas Çayı:

Karacasu'nun güney-doğusunda toplanan suların sonuçudur.Başlangıçta Ceyre çayı adını alır.Babadağ eteklerinden gelen Işıklar deresi ve Akyar deresi sağdan katılır.Çakıllı ve kayalı bir yatakta hızla akarak düzlüğe iner ve Kuyucak yakınlarında Büyük Menderes'e kavuşur.

Akçay:

Muğla'nın kuzey doğusundaki dağlardan doğar.Tavas ovasına bakan yamaçlardan gelen Yenidere ile birleşir.Dar ve derin vadiler içinde hızla akmağa başlar. Bozdoğan yakınlarında,ova düzeyine inmeden önce,üzerinde Kemer Barajı kurulmuştur.Yenipazar yakınlarında Büyük Menderes' kavuşur.

Çine Çayı:

Yatağan ovasında toplanan Bencik ve Kamış derelerine,Bozüyük köyü kenarında Pınarbaşı denilen büyük bir kaynaktan çıkan suların katılmasıyla ulaşır. Sağnan Gökçay ve Madran derelerini içine alır.Eskiçine'de ova yüzeyine iner. Çine ovasını suladıktan sonra Büyük Menders'e ulaşır.(Eskiçine'ye gelmeden önce yeni bir baraj çalışması 2000 yılında başlamıştır.)

Göller ve Barajlar;

Bafa Gölü;İldeki tek göldür.Muğla ili sınırından Beşparmak ve Kocaorman dağlarının eteklerinde yer alır.Eski bir körfezin önünü Büyük Menderes'in doldurmasıyla oluşmuştur.Yüzölçümü 62.5 km2 dir.Denizden uzaklığı 20 km dir.

Madenler;
Merkez : Kuvars, feldispat, gümüş, maden kömürü, kurşun, granfit, mika.
Bozdoğan : Barit, protilit, kuvars, talk, kuvarsit, mika, manganez, dolamit, maden kömürü, demir, kurşun, rutil.
Çine : Kuvars kristalleri, protili, kuvars, mika, maden kömürü, talk, potasyum, altın, granit.
Germencik : Alüminyum,Kuvars,maden kömürü,Mika.
Karacasu : Dolamit, kuvars, disten, zımpara, kurşun, demir.
Koçarlı : Arsenik, maden kömürü, kuvars.
Kuyucak : Kurşun, talk, mika, maden kömürü.
Nazilli : Bakır, maden kömürü, kuvars, talk, civa, altın,gümüş.
Söke : Demir,maden kömürü,talk,çimento hammaddeleri.
Sultanhisar : Maden kömürü,granit.
Yenipazar : Stronsiyum, maden kömürü.

İLÇELER

Merkez:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 165.712 olup, 107.011'i ilçe merkezinde, 58.701'i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 34, Dalaman bucağına bağlı 9, Umurlu bucağına bağlı 15 köyü vardır.
İlçe topraklarının kuzeyi, yüksekliği 600-l000 m civarında olan dağlarla kaplıdır. Güneyinde ise, doğu-batı istikametine akan Büyük Menderes Irmağının havzası yer alır. İlçeye bağlı yerleşme merkezlerinin büyük çoğunluğu bu havzada kurulmuştur.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, darı, baklagiller, pamuk ve tütündür. Meyvecilik ve sebzecilik ilçe ekonomisinde önemli yer tutar. İncir, zeytin ve üzüm, yetiştirilen başlıca meyvalardır. İlçede tarıma bağlı sanayi gelişmiştir.
İlçe merkezi Büyük Menderes Ovası ile Aydın Dağları arasında Tabakhane deresinin getirdiği alüvyonlar üzerinde kurulmuştur. Şehrin merkezi Ramazan Paşa Camiinin bulunduğu meydan kabul edilir. İzmir-Denizli karayolu ve demiryolu ilçe merkezinden geçer.

Bozdoğan:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 34.429 olup, 8.034'ü ilçe merkezinde 26.395'i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 42 köyü vardır. Yüzölçümü 849 km2 olup, nüfus yoğunluğu 41'dir.
İlçe toprakları Büyük Menderes Vadisine bağlanan Akçay Ovası ile bunu doğu ve batıdan çeviren dağlardan meydana gelir. Karıncalı ve Madran dağları arasında akan Akçay, ilçenin en önemli akarsuyudur. Akçay üzerinde kurulmuş olan Kemer Baraj Gölünün bir bölümü ilçe topraklarında yer alır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri pamuk, susam, kendir, tütün, tahıllar, baklagillerdir. Meyvecilik ve sebzecilik gelişmiştir. Üzüm, incir, zeytin ve elma en çok yetiştirilen meyvalardır. İlçede tuğla ve tarım aletleri üreten küçük işletmeler vardır. El dokumacılığı gelişmiştir.
İlçe merkezi Madran Dağı eteklerindeki iki tepe üzerinde kurulmuştur. İlçe; içinden güneybatı, kuzeydoğu istikametinde geçen küçük bir dere vadisi boyunca gelişmektedir. Bozdoğan belediyesi, 1886'da kurulmuştur. İl merkezine 76 km mesafededir.

Buharkent:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 11.119 olup, 5795'i ilçe merkezinde, 5404'ü köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 8 köyü vardır. Kuyucak ilçesine bağlı bir bucak merkeziyken, 19 Haziran 1987'de 3392 sayılı kanunla ilçe merkezi haline getirildi.
İlçe toprakları Menderes Vadisinde yer alır. Genelde düz olan toprakların kuzeyinde bulunan Karlıkdede Tepesi (1724 m) en yüksek noktasıdır. İlçe topraklarını, doğu-batı istikametinde akan Büyük Menderes sular.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri pamuk, incir, üzüm, çiğit, buğday ve zeytindir. İlçede tarım ürünlerini işleyen atölyeler vardır. İlçe merkezinin doğusunda yer alan Kızıldere köyü yakınında bulunan jeotermal alanda, Türkiye'nin ilk jeotermal santralı kurulmuştur. 1984'ten beri elektrik enerjisi ve kuru buz üretilmektedir.
İlçe merkezi Aydın-Denizli karayolu üzerinde kurulmuştur. Aydın-Denizli demiryolu ise, ilçenin doğusundan geçer. İlçe olmadan önce ismi Çukurdağ bucağı ve bucak merkezi Burhaniye iken, ilçe olurken jeotermal yataklarından dolayı Buharkent olarak değiştirilmiştir. İlçe belediyesi 1954'te kurulmuştur.

Çine:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 54.188 olup, 15.201'i ilçe merkezinde, 38.987'si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 55, Akçaova bucağına bağlı 10 köyü vardır.
İlçe toprakları, Çine suyu ile kollarının suladığı ova ile güneydoğu ve batıda 200-300 m yükseklikte yaylalarla kaplıdır. Menteşe Dağlarının doğu ve batı kolları ilçe topraklarını engebelendirir. Dağlardan kaynaklanan birçok dere, Çine Çayına karışır. En yüksek noktası Madranbaba Dağı (1792 m)dır. Madranbaba Dağı ormanlarla kaplıdır. İlçe topraklarında zımpara ve kristal kuvars yatakları olduğu tesbit edilmiştir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri; pamuk, tütün, zeytin ve buğdaydır. Hayvancılık bazı köylerde önemli ekonomik kaynak teşkil eder. Yerfıstığı üretimi giderek yaygınlaşmaktadır. Zeytinyağı ve sabun atölyeleri ile çırçır, dokuma ve tarım araçları fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır. Dağlık bölgelerde işletilen kireç ocakları vardır.
İlçe merkezi Madran Dağının güneybatı eteklerinde kurulmuştur. Aydın-Muğla yolu üzerindedir. Çevresinde bağlık ve bahçelik alanlar yer alır. İl merkezine 45 km mesafededir. Çine belediyesi, 1888'de kurulmuştur.

Germencik:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 45.907 olup, 12.285'i ilçe merkezinde, 33.622'si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 17, Ortaklar bucağına bağlı 12 köyü vardır. Yüzölçümü 404 km2 olup, nüfus yoğunluğu 116'dır.
İlçe toprakları Büyük Menderes Havzasında yer alır. Kuzeyden Aydın Dağları, batıdan Durmuş Dağı ile çevrilidir. Aydın dağlarından doğan irili ufaklı birçok akarsu, Büyük Menderes Nehrine katılır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, pamuk, zeytin, incir, susam ve meyan köküdür. Tahin, helva, zeytin ve susam yağı fabrikaları, incir işletmeleri, pamuk çırçır fabrikaları tuğla ve kiremit ocakları, un fabrikaları ve buz fabrikası başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi İzmir-Aydın karayolu üzerinde kurulmuştur. İl merkezine 21 km mesafededir. İzmir-Aydın demiryolu ilçenin kuzeyinden geçer. Germencik belediyesi 1914'te kurulmuştur.

İncirliova:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 35.242 olup, 15.870'i ilçe merkezinde 19.372'si köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 19 köyü vardır.
İlçe toprakları genelde düz olup, İncirli ovasında yer alır. Kuzey kesiminde kalan dağlık bölge çok yüksek değildir. İlçe topraklarından doğan küçük akarsular Büyük Menderes Irmağına karışır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri, buğday, arpa, üzüm, pamuk, tütün, incir ve zeytindir. İlçede tarıma bağlı sanayi kuruluşları vardır.
İlçe merkezi, İzmir-Aydın karayolu üzerinde kurulmuştur. İzmir-Aydın demiryolu ilçe merkezinden geçer. Merkez ilçeye bağlı bucak iken, 1987'de ilçe merkezi oldu. İl merkezine 9 km mesafededir.

Karacasu:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 22.801 olup, 5282'si ilçe merkezinde, 17.519'u köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 27, Yenice bucağına bağlı 3 köyü vardır. Yüzölçümü 781 km2 olup, nüfus yoğunluğu 29'dur.
Ortasında Dandalaz Çayı akan ilçe toprakları, kuzeyden Menderes Ovasına açılır. Diğer üç tarafı dağlıktır. En yüksek noktaları Akdaş Tepesi (1891 m) ve Karlı Tepedir. Akçay üzerinde kurulan Kemer Baraj Gölünün bir kısmı ilçe sınırları içinde kalır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa ve üzümdür. Ayrıca az miktarda mısır, pamuk, incir ve zeytin yetiştirilir. Üretim düşük olduğundan, ilçede el sanatları gelişmiştir. Dokumacılık ve deri işlemeciliği en yaygın el sanatlarıdır. Dağlık kesimlerde hayvancılık ve ormancılık yapılır. Kiremit ve testi üreten, zeytin ve incir işleyen işyerleri, un değirmenleri ve hızar atölyeleri başlıca sanayi kuruluşlarıdır. İlçe topraklarında kükürt ve zımpara taşı yatakları mevcuttur.
İlçe merkezi Karıncalı Dağı eteklerinde Dandalaz Çayı Vadisinde kurulmuştur. İl merkezine 88 km mesafededir. Karıncalı Dağının doğu yamaçlarında bulunan yaylalar meşhurdur. Eski ismi Yenişehir olan ilçe gelişmemiş bir kasabadır. İlçe belediyesi 1903'te kurulmuştur.

Karpuzlu:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 14.248 olup, 2644'ü ilçe merkezinde 11.604'ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 18 köyü vardır. Çine ilçesine bağlı bir bucak iken, 1990'da ilçe merkezi oldu.
İlçe topraklarının güneyinde Gökbel Dağı, batısında Batı Menteşe Dağları, kuzeyinde Subice Dağının etekleri, bu dağların arasında kalan düzlüklerden meydana gelir. Düzlüklerin ortasında Karpuzlu Barajı vardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri pamuk, tütün, zeytin ve buğdaydır. Hayvancılık bazı köylerde önemli gelir kaynağıdır. İlçede zeytinyağı ve sabun atölyeleri, çırçır fabrikaları vardır.
İlçe merkezi Batı Menteşe Dağlarının eteklerinde Karpuzlu barajının kuzeybatı ucunda yer alır. İlçe belediyesi 1971'de kurulmuştur.

Koçarlı:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 39.103 olup, 10.108'i ilçe merkezinde, 28.995'i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 37, Çakırbeyli bucağına bağlı 8 köyü vardır.Yüzölçümü 471 km2 olup, nüfus yoğunluğu 85'dir.
İlçe topraklarının büyük bir kısmı Büyük Menderes vadisi içinde kalır. Güney bölümünde Beşparmak Dağları yer alır. Büyük Menderes Irmağının getirdiği alüvyonlardan meydana gelen Koçarlı Ovası, ilçenin en önemli tarım alanıdır. İlçe topraklarını Büyük Menderes ve Çine Çayı sular.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Pamuk, zeytin, tütün ve baklagiller başta gelen tarım ürünleridir. Ayrıca mısır, buğday, üzüm, incir, ayçiçeği, arpa ve yerfıstığı yetiştirilir. Dağlık kesimlerde hayvancılık yapılır. Çırçır ve zeytinyağı fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır. İlçe topraklarında uranyum yatakları mevcuttur.
İlçe merkezi ovada Koçarlı Çayı ile İlhanlı Çayı arasında kurulmuştur. Zamanla Koçarlı Çayının iki yakasına yayılmıştır. İl merkezine 22 km mesafededir. İlçe belediyesi 1946'da kurulmuştur.

Köşk:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 22.843 olup, 6022'si ilçe merkezinde, 16.821'i köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 23 köyü vardır. Merkeze bağlı bucak iken, 9 Mayıs 1990'da 3644 sayılı kanunla ilçe oldu.
İlçe topraklarının kuzeyinde Aydın Dağlarının uzantıları, güneyinde ise Büyük Menderes Ovası yer alır. Dağlardan kaynaklanan sular, Büyük Menderes Nehrine dökülür.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Verimli Menderes Ovasında yetiştirilen başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, darı, pamuk ve tütündür. Meyvecilik ve sebzecilik gelişmiş olup, incir, zeytin ve üzüm, yetiştirilen başlıca meyvalardır. Zeytinyağı fabrikaları, çırçır atölyeleri ilçenin başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi Büyük Menderes Ovasında Aydın-Nazilli karayolu üzerinde kurulmuştur. Aydın-Nazilli-Denizli demiryolu ilçe merkezinden geçer. İl merkezine 19 km uzaklıktadır.

Kuşadası:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 43.636 olup, 31.911'i ilçe merkezinde, 11.725'i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 5, Davutlar bucağına bağlı 2 köyü vardır. Yüzölçümü 264 km2 olup, nüfus yoğunluğu 165'tir.
İlçe toprakları, Kuşadası Körfezinin doğu ve güneydoğusundaki kıyı ovası ile, gerisinde kalan alçak yaylayı kaplar. İlçenin doğusunda Gümüş Dağı, güneyinde ise Samsun Dağları yer alır.
Ekonomisi turizm ve tarıma dayalıdır. Ege sahilinde çok güzel manzaralı, tarihi eserler bakımından zengin ve tabii kumsallara sahip bir ilçedir. Kıyılar boyunca, otel, motel, tatil konut siteleri, tatil köyleri ve pansiyonlar yer alır. Dilek yarımadasında 10.985 hektarlık alan milli park olarak ayrılmıştır. Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden olan ilçede modern bir yat limanı da vardır. Turizm gelişmeden önce ilçe sebze ve meyvecilik alanı idi. Tarım alanlarının turistik tesis yapılması yüzünden, tarım üretimi azaldı. Başlıca tarım ürünleri zeytin, buğday, mısır, incir, turunçgiller ve arpadır. İlçe topraklarında zımparataşı yatakları mevcuttur.
İlçe merkezi, Kuşadası körfezi kıyısında kurulmuştur. Yazın nüfusu bir kaç kat artar. İl merkezine 69 km mesafededir. Kuşadası, nefis bir denizi, harikulade manzarası ile ideal bir dinlenme yeridir. Altınkum (Didim) tabii plajı çok güzel olup, denizi berraktır. İlçe belediyesi 1879'da kurulmuştur.

Kuyucak:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 32.583 olup, 7779'u ilçe merkezinde, 24.804'ü köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 8, Horsunlu bucağına bağlı 11, Pamukören bucağına bağlı 3 köyü vardır.
İlçe topraklarının güneyi ovalık, kuzeyi ise Aydın Dağlarının uzantıları ile kaplıdır. İlçenin güneyinden Menderes Irmağı geçer. Dağlardan kaynaklanan sular, dereler halinde Büyük Menderes Irmağına karışır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri zeytin, buğday, pamuk, üzüm ve çiğittir. Pamuk, çırçır, zeytinyağı fabrikaları ilçenin başlıca sanayi kuruluşlarıdır. İlçe merkezi Menderes Ovasında, Aydın-Denizli karayolu üzerinde kurulmuştur. Aydın-Denizli demiryolu ilçe merkezinden geçer. İl merkezine 56 km mesafededir. 1953'de ilçe merkezi olan Kuyucak ilçesinin belediyesi 1903'te kurulmuştur.

Nazilli:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 121.762 olup, 80.277'si ilçe merkezinde, 41.485'i köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 57 köyü vardır. Yüzölçümü 664 km2 olup, nüfus yoğunluğu 183'tür.
İlçe topraklarının kuzeyinde Aydın Dağları, güneyinde Karıncalı Dağı, orta kesiminde ise Büyük Menderes Ovası yer alır. Dağlardan kaynaklanan sular, Büyük Menderes ve Akçay'a katılır. İlçede yer alan dağlarda meşe, ardıç, kızılçam ve karaçam ormanları bulunur.
Ekonomisi tarım ve sanayiye dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri incir, üzüm, narenciye, zeytin, pamuk, arpa, buğday ve meyan köküdür.
Sümerbank basma fabrikası, otomatik dondurma fabrikası, çırçır ve küçük dokuma atölyeleri başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi, Büyük Menderes Ovasının orta kesiminde, ırmağın kuzeyinde kurulmuştur. İzmir-Aydın-Denizli kara ve demiryolu ilçenin ortasından geçer. Bu yolların kuzeyindeki bölümüne Yukarı Nazilli, güneyindeki bölümüne Aşağı Nazilli denilmektedir.Nüfus bakımından, il merkezinden sonra en kalabalık ilçedir. İl merkezine 45 km mesafededir. İlçe belediyesi 1867'de kurulmuştur.

Söke:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 119.750 olup, 50.866'sı ilçe merkezinde, 68.866'sı köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 16, Güllübahçe bucağına bağlı 4, Bağarası bucağına bağlı 20 köyü vardır.
İlçe topraklarının doğu ve güneydoğu bölümünde Beşparmak dağları, kuzey ve kuzeybatı bölümünde Samsun dağı, batısında ise, Söke ovası yer alır. İlçe topraklarını sulayan Büyük Menderes Irmağı, ilçenin batısından denize dökülür. Menderes Irmağının deltasının kıyısında, nehrin önü kapanmasından dolayı meydana gelen Deringöl ve Dil Gölü lagünleri vardır. Bafa Gölünün batı bölümü ilçe sınırları içinde kalır. Dağların yüksek kesimlerinde kızılçam ormanları vardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Ormancılık, balıkçılık, turizm ve sanayi kuruluşları ekonomide önemli yer tutar. Başlıca tarım ürünleri pamuk, incir, zeytin, tütün, buğday, mısır, ayçiçeği ve narenciyedir. Çimento fabrikası, yağ fabrikaları, tarım araçları, tuğla ve kiremit fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır. Dokuma ve kereste atölyelerinin bulunduğu küçük sanayi sitesi vardır. İlçe topraklarında demir, çimento hammaddesi, mermer, linyit ve zımpara taşı yatakları vardır.
İlçe merkezi Söke Çayının iki yakasında, Samsun Dağı eteklerinde kurulmuştur. Söke Ovasından elde edilen ürünlerin pazarlandığı önemli bir ticaret merkezidir. İlçe, Ortaklar'dan ayrılan bir hat ile İzmir-Aydın demiryoluna bağlanır. İzmir'i, Bodrum ve Milas'a bağlayan karayolu ilçe yakınlarından geçer. Eşsiz tabii güzelliklere sahip ilçe kıyılarından en önemli çıkıntı Dilek yarımadasıdır. Bu yarımadada yer alan ulusal parkın, güney bölümü ilçe sınırları içinde kalır. İl merkezine 50 km mesafededir. İlçe belediyesi 1891'de kurulmuştur.

Sultanhisar:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 22.550 olup, 6170'i ilçe merkezinde, 16.380'i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 7, Atça bucağına bağlı 5 köyü vardır. Yüzölçümü 267 km2 olup, nüfus yoğunluğu 84'tür.
İlçe topraklarının kuzeyinde Aydın Dağları, güneyinde ise Büyük Menderes Ovası yer alır. İlçe topraklarından kaynaklanan sular, Menderes Nehrine karışır. Başlıca akarsuları Atça ve Malgaç dereleridir. Köyler daha çok Aydın Dağları yamaçlarında toplanmıştır. Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri zeytin, üzüm, incir, çiğit ve pamuktur. Tarıma bağlı sanayi gelişmiştir. Çırçır atölyeleri ve zeytinyağı fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi İzmir-Aydın karayolu üzerinde, Büyük Menderes Ovasının kıyısında kurulmuştur. İzmir-Aydın demiryolu ilçe merkezinden geçer. İl merkezine 29 km uzaklıktadır. 1958'de Nazilli'den ayrılarak ilçe merkezi olmuştur. İlçe belediyesi 1947'de kurulmuştur.

Yenihisar:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 21.233 olup, 11.378'i ilçe merkezinde 9855'i köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 4 köyü vardır. Söke'nin Akköy bucağına bağlı bir köy iken, 9 Mayıs 1990'da 3644 sayılı kanunla ilçe merkezi oldu.
İlçe toprakları hafif engebeli olup, genelde düzdür. Güneyinde Akbük tabii limanı yer alır. Doğudan İlbir Dağının uzantıları ilçe topraklarına girer. Toprakların büyük kısmı yarımada görünümündedir. Az bir kısmı Menderes Ovasında yer alır.
Ekonomisi tarım ve turizme dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri üzüm, incir, zeytin, pamuktur. Didim olarak bilinen ve ilçenin güneyinde yer alan Altın kum plajı çevresinde turistik te'sisler yoğunlaşmıştır. İlçe merkezi Tekağaç burnunda yer alır. Belediyesi 1967'de kurulmuştur.

Yenipazar:
1990 sayımına göre toplam nüfusu 17.630 olup, 8.078'i ilçe merkezinde 9552'si köylerde yaşamaktadır. Merkez ilçeye bağlı 13 köyü vardır. Yüzölçümü 180 km2 olup, nüfus yoğunluğu 98'dir.
İlçe topraklarının güney kesimlerinde Madranbaba dağının etekleri kuzeyinde ise Büyük Menderes ovası yer alır. Menderes Irmağı ilçenin kuzey sınırlarını tabii olarak çizer. Dağlık bölgenin alçak bölümleri kızılçam, yüksek kesimleri ise karaçam ormanları ile kaplıdır.
Ekomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri pamuk, zeytin, üzüm ve incirdir. Ayrıca sığır, kılkeçisi, koyun besiciliği ve arıcılık yapılır. Un, çırçır ve zeytinyağı fabrikaları ilçenin başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi Madranbaba Dağının kuzey eteklerinde, Büyük Menderes Irmağının güney yakasında yer alır. Kasaba on sekizinci asırda çevre köylerin pazaryeri olarak kurulmuştur. İl merkezine 40 km mesafededir. İlçe belediyesi 1871'de kurulmuştur.

Aydın'lı Ünlüler
Tralles'li (Aydın şehrinin eski adı) Anthemius (Ayasofya'nın mimarı)
Atçalı Kel Mehmet Efe, Osmanlı Devleti'nin çöküş dönemi şartlarına isyan bayrağı açarak yeni bir siyasi düzen kurma yolunda ilerleyen halk kahramanı;
Demirci Mehmet Efe, Kurtuluş Savaşı kahramanı;
Yörük Ali Efe, Kurtuluş Savaşı kahramanı;
Mahmut Esat Bozkurt, (Kuşadası) Türkiye Cumhuriyeti hukukunun mimarı, Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşı;
Adnan Menderes, Başbakan (1950-1960);
İlhan Selçuk, Cumhuriyet gazetesi başyazarı;
İsmet Sezgin, TBMM eski dönem milletvekili ve bakan;
Atilla Koç, TBMM 22. dönem milletvekli, kültür ve turizm bakanı;Aydın milletvekilidir Aydın ili Köşk ilçesi Ilıdağ köyündendir.
Şükran Güngör, Tiyatro ve sinema sanatçısı;(Çinelidir)
Güven Önüt, Eski Beşiktaşlı futbolcu;
Rıdvan Dilmen, Eski futbolcu, teknik direktör ve spor yorumcusu;
Serkan Balcı, Fenerbahçeli futbolcu
Ali Akdeniz, Fenerbahçeli futbolcu

Tarım
Aydın; incir, zeytin ve kestane üretiminde Türkiye de ilk sırayı almaktadır. Ayrıca ilde pamuk, narenciye, karpuz, kavun, çilek ve çeşitli sebze-meyve üretimi gerçekleşmektedir.

Turizm
Aydın ilinde turizm Didim ve Kuşadası ilçelerinden gelişmiştir.
Kuşadası, sahilleri ve Büyük Menderes Deltası Milli Parkı; Didim, sahilleri, Milet antik kenti ve Apollon Tapınağı ile il ekonomisine büyük gelir sağlamaktadır.

Eğitim
Adnan Menderes Üniversitesi
Adnan Menderes Üniversitesi, 1992 yılında Aydın da kuruldu. Üniversitenin Merkez Kampüsü Aydın il merkezinde olup birçok ilçe ve beldede fakülte ve yüksekokullar bulunmaktadır.

Yüksek Okullar
Aydın da, Aydın il merkezi ve Nazilli de olmak üzere 2 adet Polis Meslek Yüksek Okulu bulunmaktadır.
Aydın Polis Meslek Yüksek Okulu
Nazilli Polis Meslek Yüksek Okulu
Çine de besicilik et ve süt ürünleri, arıcılık,gıda 2 yıllık meslek okulu bulunmaktadır.
Kuyucak da pazarlama işletme kooparatifcilik ve muhasebe meslek yüksek okulu bulunmaktadır.

Ne Yenir
Aydın da yapılan yemeklerden bazıları; kulak çorbası, patlıcan biber taratorlu turşu, kuyu tandırı, etli kereviz, etli enginar, pelvize tatlısı, paşa böreği, yuvarlama, ısırganotu böreği, ebegümeci kavurması ve arapsaçıdır.

Yapmadan Dönmeyin...
Aphrodisias antik kenti ile Didyma Apollon tapınağını ziyaret etmeden,
Kuşadası Altın Güvercin yarışmasını seyretmeden,
Ege yöresine özgün zeytinyağlı yemeklerinden, nefis incirlerinden, şaheser üzümlerinden ve bunlardan yapılan şaraplardan, narenciye ürünlerinden tatmadan,
Turunç reçeli almadan,
Başta çipura, kefal, mercan ve barbunya olmak üzere enfes balık türlerini denemeden,
Halı, kilim, deri giysiler, mücevherat vb. hatıra eşyaları satan zarif butiklere uğramadan, Dönmeyin...

Karayolu: Aydın ili E-24 karayolu üzerindedir.
Otogar Tel: (+90-256) 356 47 12
Demiryolu: Demir yolu ulaşımı mevcuttur.
İstasyon Tel: (+90-256) 225 18 24
Denizyolu: Kuşadası Limanı'ndan denizyolu ulaşımı sağlanmaktadır.
Liman Tel: (+90-256) 612 15 13
Havayolu: Küçük uçakların inebileceği bir havalimanı vardır. İzmir havalimanı 130 km. uzaklıktadır.
Hava Limanı Tel: (+90-256) 225 86 78
İl Kültür Müdürlüğü
Tel: (+90-256) 213 50 06
Faks: (+90-256)225 75 14
İl Turizm Müdürlüğü
Tel: (+90-256) 2112774 - 2112842
Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü
Adres: Menderes Bulvarı Turistik Park No:2 AYDIN
Tel: (+90-256) 255 26 66
Faks: ((+90-256) 225 75 14
Turizm Danışma
Tel: (+90-256) 614 62 95
Valilik:
(+90-256) 225 10 02 - 225 18 96
Belediye:
(+90-256) 212 50 55 - 225 48 01 - 225 38 13
Hastane:
(+90-256) 213 90 06 - 213 90 07 - 213 90 08 - 212 14 30
Polis:
(+90-256) 225 25 06 - 225 25 07- 225 25 08 - 213 57 99
Jandarma:
(+90-256) 231 01 05